منابع مطالب فوق(شخصیت خلیفه غاصب)

1. از نظر شغلی چنانچه عمرو بن عاص نقل کرده و نیز از نظر موقعیت اجتماعی در جاهلیت‏بهره‏ای نداشته است. (عقد الفرید، ج 1، ص 48، الثقات، از ابن‏ابی‏حیان، ج 1، ص 74) .

2. مروج الذهب، ج 2، ص 321

3. تاریخ جرجان، سهمی، ص 96

4. انساب الاشراف، ج 1، ص 587، شرح نهج البلاغه، ج 6، ص 11، انس بن مالک می‏گوید: دیدم[روز سقیفه]که عمر به زور ابو بکر را روانه منبر کرد، نک: المصنف، عبد الرزاق، ج 5، ص 438

5. شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج 1، ص 174. یکبار که ابو بکر زمینی به کسی واگذار کرده و سندی برای وی نوشته بود، عمر آن را گرفته و از بین برد، حیاة الصحابة، ج 2، ص 47. جالب این که آنان را «عمرین‏» یعنی دو عمر می‏خوانند.

6. السنه، ابو بکر خلال، ص 277.

7. الامامة و السیاسه، ج 1، ص 38، ابن ابی الحدید می‏نویسد: هو (عمر) الذی شید بیعة ابی بکر، و رقم المخالفین فیها و کسر سیف زبیر. . و دفع صدر مقداد. . و لو لاه لم یثبت لابی بکر امره و لا قامت له قائمه. شرح نهج البلاغة، ج 1، ص 174

8. المصنف، عبد الرزاق، ج 5، ص 254

9. غریب الحدیث، ج 2، ص 222، نثر الدار، ج 2، ص 17، الفائق فی غریب الحدیث، ج 3، ص 333، ادب المفرد، بخاری، ص 29.

10. نثر الدر، ج 2، ص 28.

11. طبقات الکبری، ج 3، ص 200

12. تاریخ الطبری، ج 3، ص 428، طبقات الکبری، ج 3، ص 199

13. تاریخ الطبری، ج 3، ص 429، شرح نهج البلاغة، ج 1، صص 163- 165، نثر الدار، ج 2، صص 15، 23، الکامل فی التاریخ، ج 2، ص 425، حیاة الصحابه، ج 2، ص 26، طبقات الکبری، ج 3، ص 200

14. تاریخ الطبری، ج 3، ص 433. عایشه نیز از اعتراض «فلان و فلان‏» یاد می‏کند: طبقات الکبری، ج 3، ص 274. به ابو بکر گفتند: آن زمان که «سلطنت‏» نداشت‏با ما برخورد تند داشت وای اگر سلطنت‏یابد: المصنف، عبد الرزاق، ج 5، ص 449. دیگران نیز از «زبان و عصای‏» او شکایت داشتند، الامامة و السیاسة، ج 1، ص 38. علی (ع) نیز از معترضان به ابو بکر بوده است: طبقات، ج 3، ص 274، حیاة الصحابه، ج 2، ص 26

15. السنه، ابو بکر خلال، ص 275

16. بهجة المجالس، ج 1، ص 579 و درباره اعتراضات دیگر نک: معرفة الصحابة، ج 1، ص 183، الفتوح، ج 1، ص 152، الفائق فی غریب الحدیث، ج 1، صص 100- 99

17. نثر الدر، ج 2، ص 61. او در همین خطبه از خدا خواست تا او را «نرم خو» کند، طبقات الکبری، ج 3، ص 274.

18. الامامة و السیاسة، ج 1، ص 38

19. دکتر خیر الدین سوی می‏نویسد: ابو بکر قبل از انتخاب عمر با صحابه مشورت کرد (تطور الفکر السیاسی، ص 40) . چنین اظهار نظری با واقعیات تاریخی تطبیق نکرده و جز مشورت با ابن عوف و عثمان چیزی نمی‏شناسیم. البته از مخالفتها آگاهیهای بیشتری داریم. دکتر فاروق نبهان هم ادعا کرده است که کار ابو بکر با مشورت مؤمنین بوده است (نظام الحکم فی الاسلام، ص 93)

20. نثر الدر ج 2 ص 16.

21. همان، ج 2، ص 22.

22. الخلافة و الامامة العظمی. به نقل از: اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ص 150، پیش از رشید رضا، مروان بن حکم نیز برای موروثی شدن خلافت، به عمل ابو بکر استناد کرده است

23. ابن ابی الحدید می‏نویسد: و کان فی اخلاق عمر و الفاظه جفاء و عنجهیة ظاهرة. شرح نهج البلاغة، ج 1، ص 183

24. از نظر ظاهری خلیفه از قدی بلند، و چهره‏ای گندمگون برخوردار بود، چنانکه موهای جلو سر او نیز ریخته بود «اصلع‏» . به نوشته محمد بن حبیب چشمان وی احول بوده است. المحبر، ص 303، المنمق ص 405.

25. طبقات الکبری، ج 3، ص 274، السنه، ابو بکر خلال، ص 318 «اللهم انی غلیظ فلینی‏»

26. تاریخ الطبری، ج 4، ص 209، تاریخ الخلفاء، ص 137، حیاة الحیوان، ج 1 ص 346، طبقات الکبری، ج 3، ص 282، اولین کسی که از این دره کتک خوردام فروه خواهر ابوبکر بود، آن هم زمانی که پس از درگذشت ابو بکر برای او گریه می‏کرد و عمر گریه کرده برای مرده را نادرست می‏دانست. نک: شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج 1، ص 181

27. ربیع الابرار، ج 3، ص 188، حیاة الحیوان، ج 1، ص 51، شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج 1، ص 188، التراتیب الادرایه، ج 2، ص 376، و نک: طبقات الکبری، ج 3، ص 281

28. شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج 6، ص 343، ج 1، ص 164، حیاة الصحابه، ج 2، صص 130، 128

29. تاریخ المدینة المنوره، ج 2، ص 858

30. المعرفة و التاریخ، ج 1، صص 364- 365

31. نثر الدر، ج 4، ص 61 «یدخل عابسا و یخرج عابسا»

32. الاغانی، ج 16، ص 93، الاستیعاب، ج 4، ص 273

33. المصنف، عبد الرزاق، ج 4، صص 344- 343

34. جامع بیان العلم، ج 2، ص 103، شرح نهج البلاغة، ج 1، ص 174

35. الفخری، ص 106 (ترجمه فارسی)

36. العقد الفرید، ج 1، ص 15

37. نک، طبقات الکبری، ج 1، ص 265، الفتوح، ج 2، صص 302- 304، شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج 1، ص 183، درباره او داستان متفاوتی نقل شده که آن نیز به نحوی مربوط به برخورد عمر و و ندامت او درباره روش برخورد با اوست. نک، تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 147

38. المصنف، ج 1، ص 416

39. حیاة الحیوان، ج 1، ص 49، نسب قریش، مصعب زبیری، ص 356

40. تاریخ المدینة المنوره، ج 2، ص 841

41. نثر الدر، ج 2، ص 35، عیون الاخبار، ج 1، ص 12

42. حیاة الحیوان، ج 1، ص 49

43. نک: نثر الدر، ج 4، صص 35- 34

44. طبقات الکبری، ج 8، ص 205

45. الاغانی، ج 6، ص 279

46. هویة التشیع، ص 47 از: سنن بیهقی، ابن ابی شیبه، احکام الاحکام محب طبری شافعی و ابن حزم

47. همان، ص 46 از: تیسیر الاصول

48. طبقات الکبری، ج 7، صص 7- 6

49. حیاة الصحابه ج 2 ص 36، التراتیب الاداریة ج 1 ص 13، تاریخ الطبری ج 4 ص 211، طبقات الکبری ج 3 ص 306

50. حیاة الصحابه ج 3 صص 476- 475

51. مختصر تاریخ دمشق، ج 5 ص 267

52. تفسیر المنار ج 11 ص 266

53. نثر الدر ج 4 ص 34

54. تاریخ المدینة المنورة ج 2 ص 879، و نک: طبقات الکبری ج 3 صص 345- 344

55. شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، ج 1، ص 182

56. کشف الاستار، ج 2، ص 303، حیاة الصحابه، ج 1، ص 347 (عمر من اکثر قریش مالا)

57. تاریخ المدینة المنوره، ج 2، ص 935، جامع بیان العلم، ج 2، ص 17

58. طبقات الکبری، ج 8، ص 464، التراتیب الاداریة، ج 2، ص 405، البحر الزخار، ج 3، ص 101، انساب الاشراف، ج 2، ص 190، المصنف، ابن ابی شیبه، ج 4، ص 190

59. تاریخ الخلفاء، ص 120، کنز العمال، ج 2، ص 317، حیاة الصحابة، ج 2، ص 356

60. تاریخ مختصر دمشق، ج 10، ص 46